Trzeba wiedzieć, że alimenty to nie tylko świadczenie przeznaczone dla dzieci. Można bowiem także płacić alimenty na żonę lub męża. W dodatku rozwód nie zwalnia byłych małżonków z obowiązku dostarczania sobie środków utrzymania. Kiedy należne są alimenty na małżonka po rozwodzie opiszę poniżej.
Wyłączna wina rozwodu a alimenty na byłego małżonka
Jeżeli jeden z małżonków ponosi wyłączną winę za rozkład pożycia, ma to wpływ na alimenty. Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi bowiem, że alimenty są należne wówczas gdy rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego. W takiej sytuacji małżonek wyłącznie winny obowiązany jest płacić alimenty na byłego małżonka w zakresie odpowiednim do jego potrzeb. Oczywiście chodzi tu o potrzeby usprawiedliwione, a nie wszelkie jakie tylko małżonek niewinny rozpadu małżeństwa chciałby mieć zaspokojone.
Jak zatem ustalić czy rozwód spowodował pogorszenie się sytuacji materialnej niewinnego małżonka? Otóż, trzeba porównać sytuację, w jakiej małżonek niewinny znajdzie się po rozwodzie, z sytuacją, w jakiej by się znajdował w trakcie trwania małżeństwa. Ewentualne zmiany, nawet istotne w sytuacji małżonka niewinnego w czasie pomiędzy faktycznym rozejściem się małżonków a orzeczeniem rozwodu nie mają znaczenia.
Warto wiedzieć, że nie zawsze małżonek winny będzie płacił alimenty na byłego małżonka według tej reguły. Przepis stanowi bowiem, że sąd może, a nie musi, orzec alimenty. Oznacza to, że sędzia ma pewną swobodę w ocenie okoliczności danej sprawy. Przykładowo, jeżeli małżeństwo stron trwało długo sąd zasądzi alimenty na żonę po rozwodzie jeżeli uzna męża za wyłącznie winnego.
Alimenty na byłego małżonka a brak wyłącznej winy
Jeżeli jeden z małżonków nie jest uznany za wyłączny winnego rozwodu do alimentów znajdzie zastosowanie zwykła reguła. Mianowicie alimenty na byłego małżonka będą zasądzone tylko jeżeli znajdzie się on w niedostatku. Rozwiedziony małżonek jest w niedostatku wówczas jeżeli własnymi siłami nie jest w stanie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. W takiej sytuacji alimenty na byłego małżonka przysługują jeżeli oczywiście zobowiązany ma możliwości zarobkowe i majątkowe żeby je płacić. Mówić obrazowo, jeżeli poziom życia rozwiedzionych małżonków jest taki sam bądź podobny sąd nie zasądzi alimentów na małżonka po rozwodzie.
Kiedy alimenty na byłego małżonka nie przysługują?
Wyjaśnić trzeba, że przykładowo mąż może płacić alimenty dla byłej żony jeżeli jest on niewinny, współwinny, wyłącznie winny rozpadu małżeństwa. Ale alimentów nie trzeba płacić z pewnością wtedy gdy małżonek o ich zasądzenie nie wystąpi. Sąd nie zasądza bowiem alimentów na byłego małżonka z urzędu, a tylko na wniosek. Poza tym nawet jeżeli były małżonek żąda zasądzenia alimentów, sąd jedynie może, a nie musi ich zasądzać. W szczególnych przypadkach, pomimo podstaw do orzeczenia alimentów na byłego małżonka, te mogą nie zostać przyznane.
Jak długo trzeba płacić alimenty na byłego małżonka?
To zależy od sytuacji. Zawsze obowiązek alimentacji wygaśnie, gdy małżonek uprawniony zawrze nowy związek małżeński. Poza tym jeżeli alimenty na byłego małżonka płaci ten, który nie został uznany za winnego rozwodu, obowiązek ten wygasa po upływie 5 lat od orzeczenia rozwodu. Istnieje jednak możliwość przedłużenia tego terminu, ale jedynie w wyjątkowych okolicznościach. Trzeba pamiętać, że okres 5-letni dotyczy tylko przypadku, gdy małżonek płacący alimenty nie został uznany w ogóle winnym rozpadu małżeństwa.
Jak wysokie mogą być alimenty dla byłej żony?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Statystycznie na pewno częściej płaci alimenty mąż na była żonę i są one wyższe. Alimenty na małżonka po rozwodzie będą inne w przypadku wyłącznej winy i inne gdy takiej sąd nie orzeknie. Powyższe kwestie zostały przybliżone wyżej. Inne będą, jeżeli będziemy mieć do czynienia z niedostatkiem. Niedostatek występuje gdy uprawniony nie potrafi zaspokoić swoich potrzeb na poziomie minimum socjalnego. Ale co istotne, alimenty wówczas będą przyznane wówczas gdy były małżonek podejmować będzie starania o zabezpieczenie swoich potrzeb.
Alimenty na małżonka po rozwodzie a podatki
Generalnie alimenty są opodatkowane. Jeżeli przykładowo mąż płaci alimenty na żonę po rozwodzie winna ona je wykazać w zeznaniu rocznym i opodatkować. Alimenty są traktowane jako przychody z innych źródeł. Ustawa PIT przewiduje jednak w tym zakresie zwolnienie podatkowe. Mianowicie, zwalnia się od podatku alimenty otrzymane na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej, do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł. Alimenty na byłego małżonka nie będą zwolnione jeżeli małżonkowie zawrą ugodę pozasądową. Wówczas od każdej złotówki alimentów będzie konieczne zapłacenie podatku dochodowego – opłaca je osoba, która w danym roku podatkowym otrzymała alimenty niezwolnione od podatku.
Alimenty na byłego małżonka zależne są zatem od winy za rozpad małżeństwa lub jej braku. Ich wysokość będzie też zależała od okoliczności konkretnej sprawy. Mogą mieć one charakter terminowy bądź bezterminowy. W szczególnych zaś przypadkach sąd może nie zasądzić ich wcale.
Artykuł powstał przy współpracy z radca prawny Kielce.
Fot. Shutterstock.
0 komentarzy
